Transplantacja - dlaczego warto zostać dawcą narządów?

Jak szacują lekarze, jeden dawca może ocalić życie nawet sześciu osobom, a innym czterem znacznie je wydłużyć. Najczęściej przeszczepiane narządy to: płuca, skóra, jelita, nerki, wątroba, tętnica, trzustka, szpik kostny, rogówka oraz serce.

0001

Według alarmujących statystyk, co pięć dni umiera w Polsce pacjent, który oczekuje na przeczep narządu. Na serce czeka się przeciętnie od 2 do 3 lat, nerki – 11 miesięcy, wątrobę – 6 miesięcy. Od początku polskiej transplantologii w roku 1966 do roku 2012 dokonano 24 tys. przeszczepów, w tym najwięcej nerek (18,6 tys.), wątroby (2,8 tys.), serc (2 tys.), trzustki (365) oraz płuc (77). Aby zaspokoić potrzeby transplantologiczne, należałoby jednak wykonywać ponad dwukrotnie więcej operacji (co roku 2 tys. nerek, 600 wątrób i 220 serc). Z badań przeprowadzonych w październiku 2015 roku wynika, że 55 proc. Polaków świadomie zgadza się na pośmiertne dawstwo narządów, niestety jedynie 20 proc. z nich rozmawiało na ten temat z bliskimi. Choć prawo pozwala na pobranie narządów, jeśli dawca nie wyraził sprzeciwu za życia, rodziny często nie wyrażają takiej zgody, a w wyniku złożenia pisemnego oświadczenia przez dwie osoby, w którym potwierdzą, że pacjent za życia nie zgadzał się na przeszczep, operacja nie może być przeprowadzona. Tym ważniejsze jest jasne zakomunikowanie własnej woli oraz noszenie przy sobie oświadczenia, które potwierdza gotowość do bycia dawcą.

Jak zostać dawcą narządów
Transplantacja to dla wielu pacjentów szansa na przedłużenie życia. Obowiązuje zasada domniemanej zgody. Oznacza to, że wszyscy jesteśmy potencjalnymi dawcami narządów po śmierci.

Czym jest transplantacja

Transplantacja (inaczej donacja, przeszczepienie) ma na celu przywrócenie niektórych funkcji ciała ludzkiego przez przeniesienie narządu, tkanki lub komórek od dawcy do ciała biorcy. To operacja polegająca na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Przeszczep jest metodą ratowania życia osób ciężko chorych, które potrzebują zdrowego narządu.

Jakie narządy można przeszczepiać
Jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując:
  • serce
  • płuca
  • wątrobę
  • nerki
  • trzustka
  • jelito cienkie.

Jak zostać dawcą narządów
Jeśli jesteś osobą pełnoletnią, nie musisz nigdzie zgłaszać, że chcesz po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczep. Przed pobraniem narządów od osoby małoletniej lekarze pytają o decyzję rodziców lub opiekunów prawnych. Mogą oni wyrazić sprzeciw za życia dziecka. Osoba małoletnia powyżej szesnastego roku życia może samodzielnie zgłosić sprzeciw i w takim przypadku nie można pobrać jej narządów.Mimo że nie trzeba deklarować zgody na transplantację po śmierci, wiele osób dodatkowo:

  • rejestruje się w bazach dawców różnych organizacji pozarządowych
  • nosi bransoletki bądź karty dawcy, potwierdzające ich zgodę.
Jeśli natomiast nie chcesz, by Twoje narządy były przeszczepiane innym, masz prawo do sprzeciwu. Wystarczy, że:
  • zgłosisz sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów
    • pobierz oświadczenie ze strony www.poltransplant.pl
    • w formie pisemnej prześlij je na adres Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji - Poltransplant
  • nosisz przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie
  • oświadczysz swoją wolę ustnie w obecności dwóch świadków; świadkowie muszą potwierdzić Twoją deklarację pisemnie
Formularz zgłoszenia sprzeciwu na oddanie narządów i tkanek po śmierci

Gdzie szukać informacji na temat transplantacji
Wiedzę o transplantacji upowszechniają niektóre instytucje za pomocą kampanii oraz programów zdrowotnych. Przykładem jest Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Jego główne założenia to:

  • promowanie transplantologii wśród społeczeństwa
  • edukacja personelu medycznego
  • wsparcie szpitali, banków tkanek i komórek oraz medycznych laboratoriów diagnostycznych.
Przeczytaj o Narodowym Programie Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej.Na rzecz zwiększenia liczby przeszczepów działa też organizacja pozarządowa Fundacja Serce Anielki. Współpracuje ona z NFZ w ramach Forum Organizacji Pacjentów. Fundacja rozpowszechnia zagadnienie transplantacji u dzieci oraz wspiera rodziny czekające na przeszczep, a także te, które utraciły dziecko.Obejrzyj reportaż o ratowaniu życia dzięki przeszczepieniom narządów od zmarłych dzieci, który powstał z inicjatywy Fundacji Serce Anielki.